Çocuk Kitapları Nasıl Değişti?
Her hafta yaptığımız ‘Çocuk Kitapları Gündemi’ buluşmalarımızda bu hafta Kelime Yayınları Yayın Yönetmeni Asya Çağlar ve Yazar Renan Özdemir ile buluştuk. Konumuz geçmişten bu güne çocuk kitaplarında neler değiştiğiydi.
Asya bize özellikle pandemi dönemi ile birlikte çocuk kitapları ilgililerinin gündeminde dijital kitaplar, sesli kitaplar, okuma siteleri olduğunu anlattı. Teknolojiden yararlanarak kitaplara ulaşmak daha kolay. Ancak eskiden de sorun olan yayın hakları ihlalleri için yeni tehlike alanı oluşuyor. Kitapların kopyalanması tehlikesi dijital ortamda daha da çok güvenlik tedbiri gerektiriyor. Artık korsan basılmış kitaplar yanında korsan yayınlanmış dijital içeriklerle de uğraşıyor yayın dünyası.
Peki kitaplar son 50-60 yılda nasıl değişti? Renan Hanım bize sosyal yapımızdaki değişimler ile birlikte kitap içeriklerinin de nasıl güncel konulara döndüğünü anlattı. Bu durumda eskiden çok önemli olan bazı kitapların ve konuların sosyal yaşam farklılıklarını da inceleyerek çalışılması gerektiğinden bahsetti. 100 yıl önce yazılmış bir kitabı çocuklarla buluşturmadan önce kolaylaştırıcı ön hazırlıklar gerekiyor. Erken yaşta klasikleri okutmak ‘yeni doğmuş bebeğe baklava yedirmek gibi’. Bugün çocuklar ağır kitaplar okumayı sevmiyor.
Belki okullarda disiplinler arası çalışmalar ile klasik eserlerin yazıldığı dönemdeki coğrafyadan, sosyal yapıya, karakterlerin mücadelesini etkileyen her konuya bir alt yapı oluşturarak anlamaya çalışmak mümkün olabilir. Bu çalışmalar çocukların daha fazla zaman yolculuğu yapmasını ve dönemi anlamasını sağlıyor ve okuduklarını ona göre yorumlayabiliyorlar.
Kitaplar artık çok daha renkli. Yazar ve yayıncı ile birlikte resimleme, çeviri, tasarım da önemli hale geldi. Bu işbirliği de kitapları daha cazip hale getirdi.
Aile ve okul cephesinde ise kitaplara ulaşmak eskiye oranla çok daha kolay. Kütüphaneler kendilerini yenileyerek etkinlikler yapmaya başladılar. Çocukların zaman geçirecekleri ve arkadaşları ile de bir araya gelecekleri mahalle kütüphanelerinin olması ne de güzel olurdu.
Ayrıca bugün çocuklar yazarlara daha kolay ulaşılabiliyor. Daha çok çocuk kitapları yazarımız var artık. Ülkemizde çocuk edebiyatının gelişimi için daha çok çalışma üretimine, daha çok eleştiriye, daha fazla cesarete ihtiyaç var. Artık bizim yazarlarımızın da kitapları başka dillere çevrilerek değişik ülkelerde yayımlanıyor.
Kitaplar çocuklar için yazarla beraber farklı yolculuklara çıkıp, düş ve düşünce gücüne büyük katkılar sağlayan araçlar. Çocuklara özgür alanlar bırakarak istediklerini, sevdiklerini okumalarına izin vermek gerekiyor. Okumak bir iletişim becerisi ve çocuklarda okuma kültürü oluşturmak ancak o bağı keyifle kurmaları için sunulan imkanlar, kitapla çıkılan yolculuklarla mümkün. Anne, baba ve öğretmenlere düşen de bu yolculukların ne kadar önemli olduğunu fark etmek ve eşlik etmek.